Zawroty głowy są najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjenta do neurologa.
Pod hasłem zawrotów głowy może się kryć nie tylko uczucie wirowania lub zaburzenia równowagi, ale również uczucie słabości, brak pewności przy chodzeniu, niekiedy nawet nudności ,czy ból głowy.
Za prawidłowe poczucie równowagi odpowiada wiele struktur zarówno ośrodkowego, jak i obwodowego układu nerwowego, na przykład (w dużym uproszczeniu) – na obwodzie błędnik, receptory w stawach i mięśniach informujące o położeniu naszego ciała, narząd wzroku, centralnie- móżdżek, a następnie okolica czołowa. Oczywiście wszystkie struktury są połączone ze sobą skomplikowaną siecią dróg nerwowych.
Zawroty głowy pochodzenia obwodowego należą do schorzeń otolaryngologicznych i są związane z uszkodzeniem błędnika. Objawiają się najczęściej uczuciem wirowania, szumem usznym, uczuciem pełności w uchu. Ruchy głową mogą nasilać przykre objawy. Zwykle początek choroby jest nagły, z tendencją do stopniowego wygaszania objawów. Zawroty głowy trwające ok. minuty to najpewniej łagodne położeniowe zawroty głowy, kilka godzin – prawdopodobnie choroba Meniera, kilka tygodni- np. zapalenie błędnika.
Zawroty głowy pozaobwodowe (lub pozabłędnikowe) częściej przypominające zaburzenia równowagi to schorzenia pochodzenia ośrodkowego. Należą do nich choroby naczyniowe mózgu, stwardnienie rozsiane, uszkodzenia pourazowe, nowotworowe, padaczka oraz ataksje związane z uszkodzeniem móżdżku. Należy wymienić dużą grupę dziedzicznych ataksji, uszkodzenie alkoholowe móżdżku (dotyczy najczęściej kończyn dolnych i objawia się chodem na szerokiej podstawie), guz móżdżku i guz kąta mostowo móżdżkowego, paranowotworowe uszkodzenie móżdżku. Niedobór wit B12 lub E także może powodować atrofię móżdżku.
Również w tej grupie pozaobwodowych zawrotów należy umieścić zawroty mniej groźne, czyli czynnościowe, ale również dokuczliwe- związane z migreną (tzw. łagodna napadowa westybulopatia), depresją, zaburzeniami lękowymi.
Zawroty głowy są w zasadzie objawem interdyscyplinarnym i mogą towarzyszyć wielu schorzeniom internistycznym, takim jak nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca, hipoglikemia, okres przekwitania i inne zaburzenia hormonalne.
Zatem często należy liczyć się z wielokierunkową, żmudną diagnostyką opartą o badania laryngologiczne, neurologiczne i kardiologiczne.
W przypadku wystąpienia zawrotów głowy należy zatem bezzwłocznie udać się do lekarza w celu wykluczenia nawet groźnych dla życia chorób, takich jak przejściowe niedokrwienie mózgu, przełom nadciśnieniowy, czy zaburzenia rytmu serca.
