Próba wysiłkowa

Próba wysiłkowa, nazywana też testem wysiłkowym, to nieinwazyjne badanie umożliwiające ocenę pracy mięśnia sercowego podczas wysiłku. W czasie testu pacjent z przyklejonymi elektrodami na klatce piersiowej chodzi po bieżni. Wysiłek jest stale zwiększany, a ćwiczenia coraz bardziej obciążające organizm. Dzięki przyklejonym elektrodom elektrokardiograf stale monitoruje stan serca i układu krążenia. Wykres EKG widoczny na ekranie monitora pokazuje, jak podczas wysiłku pracuje serce.

Cel badania

W trakcie wysiłku fizycznego organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na tlen, co skutkuje tym, że krew zaczyna krążyć szybciej przez naczynia wieńcowe, które zaopatrują w nią serce. U pacjenta z niewydolnością krążenia w naczyniach wieńcowych podczas dużego wysiłku serce przestaje w pewnym momencie nadążać z pompowaniem krwi i pojawiają się objawy niedotlenienia mięśnia sercowego.

Wskazania do przeprowadzenia badania.

Wskazania do przeprowadzenia elektrokardiograficznej próby wysiłkowej to:

•  podejrzenie choroby wieńcowej u pacjentów ze średnim ryzykiem jej wystąpienia;
•  niestabilna choroba wieńcowa w przypadku braku zmian w EKG podczas bólu w klatce piersiowej;
•  ocena rokowania po świeżo przebytym zawale serca;
•  ocena wydolności fizycznej w przypadku niedomykalności zastawki aortalnej serca lub z blokiem serca stopnia III (blok przedsionkowo-komorowy);
•  zbadanie funkcjonowania stymulatora serca po wszczepieniu.

Przeciwwskazania do wykonania próby wysiłkowej

1. Istnieje szereg przeciwwskazań do przeprowadzenia testu wysiłkowego, jednak najważniejszym jest ból w klatce piersiowej.
2. ciężkie zwężenie zastawki aortalnej;
3. zapalenie mięśnia sercowego albo osierdzia;
4. niestosowanie leczenia farmakologicznego w przypadku niestabilnej choroby wieńcowej lub niewydolności serca;
5. zaburzenia rytmu serca z objawami towarzyszącymi;
6. ostre rozwarstwienie aorty;
7. świeży zator tętnicy płucnej;
8. zawał płuca;
9. świeży zawał serca.

 Jak się przygotować do badania?

Na 12 godzin przed badaniem należy unikać wysiłku fizycznego. Niewskazane są jakiekolwiek ćwiczenia, dźwiganie ciężkich przedmiotów, a nawet długie spacery. Przez 3 godziny przed badaniem nie powinno się spożywać pokarmów ani palić papierosów.

Lekarz może zalecić odstawienie przyjmowanych leków na czas badania. Przed wykonaniem testu wysiłkowego pacjent powinien zostać zbadany przez lekarza specjalistę. 

Winien też mieć zrobione kontrolne badanie EKG – decyzja lekarza.

Przebieg badania

Na początku pacjent proszony jest o rozebranie się od pasa w górę celem przyklejenia elektrod, które będą przekazywać informacje na temat pracy serca. Elektrody przyklejane są w obrębie klatki piersiowej i korpusu a na ramieniu umieszczany zostaje mankiet do mierzenia ciśnienia tętniczego.

Po odpowiednim przygotowaniu do badania pacjent proszony jest o rozpoczęcie wykonywania określonych ćwiczeń. Podczas próby wysiłkowej stałej kontroli podlega zapis EKG, dodatkowo rejestrowany jest zapis elektrokardiogramu co 1 minutę i następuje pomiar ciśnienia tętniczego co 3 minuty.

Gdy osoba przeprowadzająca badanie zdecyduje o jego zakończeniu, pacjent przestaje ćwiczyć i w spoczynku wykonywane są kontrolne zapisy EKG po upływie 1, 3, 6 i 9 minut od zakończenia ćwiczeń. 

EKG wysiłkowe zawsze przeprowadzane jest w obecności lekarza.

Próba wysiłkowa – wskazania do zakończenia badania

Podczas elektrokardiograficznej próby wysiłkowej może okazać się, że konieczne jest jej przerwanie.

Bezwzględne wskazania do przerwania badania:

• spadek ciśnienia skurczowego o ponad 10 mm Hg i pojawienie się bólu w klatce piersiowej, względnie pojawienie się zmian w zapisie EKG charakterystycznych dla dławicy piersiowej;
• wystąpienie bólu w klatce piersiowej charakterystycznego dla dławicy piersiowej;
• trudność w monitorowaniu ciśnienia i EKG podczas badania;
• bladość lub zasinienie skóry;
• poważne zmiany w EKG;
• zawroty głowy.
• narastający ból w klatce piersiowej, który nie jest typowy dla dławicy piersiowej
• wzrost ciśnienia skurczowego >250 mm Hg lub rozkurczowego >115 mm Hg;
• zmęczenie i duszność;
• kurcze i ból mięśni kończyn dolnych.

Jeśli pojawią się wyżej wskazane objawy, próba wysiłkowa powinna zostać natychmiast zakończona.

O zakończeniu badania w przypadku pojawienia się powyższych objawów decyduje osoba je przeprowadzająca.

Po badaniu

Po przeprowadzonej próbie wysiłkowej należy udać się do lekarza w celu konsultacji wyniku. Badanie pozwala określić stopień zaburzeń przepływu krwi przez naczynia wieńcowe i zaplanować dalsze postępowanie. U niektórych pacjentów konieczna może okazać się jedynie dalsza obserwacja i regularne wykonywanie badań kontrolnych, z kolei u innych trzeba będzie wdrożyć leczenie farmakologiczne lub inwazyjne.